中日韩自贸区第十三轮谈判首席谈判代表会议在首尔举行
 | Старонка ёсць часткай прав?л В?к?педы?. Пададзеных тут норм мусяць трымацца ?се ?дзельн?к?. Перад рэдагаваннем прав?л упэ?н?цеся, што на змены ёсць кансэнсус (згода) супольнасц?. Кал? ёсць сумневы, спачатку абмяркуйце змены на старонцы размо?. |
 | Сц?сла: Матэрыялы пра сучасн?ка? варта п?саць з асабл?вай адказнасцю ? ?вагай да захавання прав?ла? правяральнасц?, нейтральнасц? ? недапушчальнасц? ?ласных даследавання?. Абавязковыя спасылк? на вартыя даверу крын?цы, асабл?ва пры ап?санн? падрабязнасцей асаб?стага жыцця. |
Удзельн?к? пав?нны быць асабл?ва асцярожныя пры даданн? ?нфармацы? пра сучасн?ка? на любую старонку В?к?педы?. Так? матэрыял патрабуе асабл?вай дал?катнасц? ? строгага прытрымл?вання адпаведных закона? ЗША[1], гэтага прав?ла, а таксама асно?ных прав?ла? В?к?педы?, як?я тычацца зместу артыкула?:
Б?яграф?? сучасн?ка? трэба п?саць з захаваннем прынятых норм прыстойнасц? ? з павагай да асаб?стага жыцця прадмета артыкула. В?к?педыя ― энцыклапедыя, а не жо?тая газета: распа?сюджванне сенсацый ? чутак пра асаб?стае жыццё людзей не ?ваходз?ць у яе задачы. Пры нап?санн? артыкула? за?сёды варта ?л?чваць магчымасць прычынення шкоды жывым людзям. Гэтыя прынцыпы датычацца б?яграф?й жывых людзей, б?яграф?чных даных пра людзей у ?ншых артыкулах, а таксама зместу ?ншых старонак, у тым л?ку старонак размо?. У В?к?педы? цяжар доказу любых спрэчных сцвярджэння?, а асабл?ва тых, што тычацца б?яграф?й жывых людзей, ляжыць строга на плячах удзельн?ка, як? дадае такое сцвярджэнне ? артыкул.
Падыходзьце з макс?мальнай строгасцю да якасц? крын?ц, асабл?ва тых, што тычацца падрабязнасцей асаб?стага жыцця. Любая аспрэчаная або нават патэнцыйна спрэчная ?нфармацыя мус?ць быць апубл?кавана ? надзейнай крын?цы, на якую ? тэксце пав?нна быць зроблена зноска. Спрэчны матэрыял пра жывых (або памерлых не болей за год таму) людзей без крын?ц або са слабым? крын?цам? — негаты?нага, паз?ты?нага, нейтральнага або проста сумн??нага характару — варта выдаляць неадкладна ? без абмеркавання[2].
Перад выдаленнем спрэчнай ?нфармацы? варта праверыць, ц? не змяшчаецца яна ? а?тарытэтных крын?цах, прыведзеных у раздзеле для спасылак у канцы артыкула. Акрамя таго, выдаленне значнай колькасц? ?нфармацы? з артыкула можа быць ацэнена добрасумленным? ?дзельн?кам? як вандал?зм або гульня з прав?лам?. Таму пасля выдалення рэкамендуецца пак?нуць паведамленне на старонцы размо? артыкула з тлумачэнням? прычын такога дзеяння. У простых выпадках можа хап?ць каментарыя да пра?к? са спасылкай на адпаведны раздзел гэтага прав?ла. Гэта дапаможа ? далейшым пазбегнуць адна?лення ?нфармацы? ?ншым? ?дзельн?кам?.
Удзельн?к?, як?я груба або с?стэматычна парушаюць гэта прав?ла, могуць быць заблакаваны.
Вызначэнне
[прав?ць зыходн?к]Сучасн?кам л?чыцца любы чалавек, як? жыве цяпер або як? памёр не больш за год таму. Таксама сучасн?кам л?чыцца любы чалавек, як? нарадз??ся 115 ? менш гадо? таму, смерць якога не была дакладна ?стано?лена. На бягучы 2025 год гэта людз?, як?я нарадз?л?ся ? 1910 годзе ? пазней. Так? падыход не прымяняецца да зн?клых без вестак, як?я был? аф?цыйна абвешчаныя памерлым? больш за год таму.
Стыль нап?сання
[прав?ць зыходн?к]Тон
[прав?ць зыходн?к]Артыкулы пра сучасн?ка? варта п?саць з адказнасцю, асцярожнасцю ? ? нейтральным энцыклапедычным стыл?, пазбягаць як прымяншэння?, так ? перабольшвання?. Артыкул мус?ць непрадузята дакументаваць тое, што апубл?кавал? пра аб’ект надзейныя незалежныя крын?цы ?, пры некаторых абстав?нах, тое, што аб’ект артыкула апубл?кава? пра сябе сам. Стыль нап?сання пав?нен быць нейтральным, стрыманым ? сфакусаваным на пераказ факта?, не пак?даючы месца ацэначнасц? ? суб’екты?насц? рэдактара. У так?х артыкулах не пав?нна быць раздзела? ?Ц?кавыя факты? ? падобных.
Збалансаванасць
[прав?ць зыходн?к]Хвалебныя ? крытычныя ацэнк? варта дадаваць у артыкул, кал? яны прыведзены ? надзейных другасных крын?цах, з выразным? спасылкам? на гэтыя крын?цы, пры гэтым сам спосаб прывядзення так?х ацэнак мус?ць быць адказным, стрыманым ? непрадузятым. Не надавайце непрапарцыйна шмат месца нейкаму аднаму пункту гледжання; меркаванне нязначнай меншасц? прыводз?ць увогуле не варта. Трэба таксама надаваць увагу структуры артыкула: яго прэамбула ? загало?к? раздзела? пав?нны быць нейтральным?. Пазбягайце сцверджання?, заснаваных на абв?навачванн? па асацыяцы?, а таксама на прадузятым ? зламысным матэрыяле.
?дэ? таго, што кожны артыкул рэгулярна паляпшаецца, ? таму часовы дысбаланс не шкодз?ць артыкулу, таму што яго кал?-небудзь дапрацуюць, не распа?сюджваюцца на б?яграф?? сучасн?ка?. З-за магчымага ?плыву артыкула на жыццё чалавека яго б?яграф?я за?сёды мус?ць быць сбалансаванай ? непрадузятай.
Вандальнае рэдагаванне
[прав?ць зыходн?к]Старонк?, нап?саныя ? негаты?ным тоне ? без пазначэння крын?ц ? створаныя, хутчэй за ?сё, з мэтай абразы, мусяць хутка выдаляцца, кал? няма адпаведнай прав?лам верс??, да якой можна адкац?ць артыкул.
Надзейныя крын?цы
[прав?ць зыходн?к]Сумн??ныя матэрыялы
[прав?ць зыходн?к]Згода з прынцыпам правяральнасц? В?к?педы?, любая цытата або сцверджанне, як?я могуць выкл?каць сумне?, мусяць быць апубл?каваны ? а?тарытэтных крын?цах, на як?я ? тэксце пав?нны быць зноск?. Матэрыял, як? не задавальняе гэтым умовам, можа быць выдалены. Гэтае прав?ла пашырае так? прынцып наступным чынам: спрэчны матэрыял пра жывых (або няда?на памерлых) людзей без крын?ц або са слабым? крын?цам? варта выдаляць неадкладна ? без абмеркавання. Прав?ла прымяняецца незалежна ад таго, ц? з’я?ляецца матэрыял стано?чым, адмо?ным, нейтральным або проста сумн??ным. Не варта дадаваць ?нфармацыю, адз?ная крын?цай якой — табло?дная прэса. Кал? матэрыял значны ? правяральны, ён з’яв?цца больш чым у адной надзейнай крын?цы.
Выдаляйце тэкст без крын?ц або з сумн??ным? крын?цам?
[прав?ць зыходн?к]Выдаляйце любы сумн??ны матэрыял, як? або не падмацаваны крын?цам? ц? заснаваны на крын?цах, як?я не адпавядаюць стандартам, пазначаным у рэкамендацы? В?к?педыя:А?тарытэтныя крын?цы, або ёсць вын?кам здагадк?, пабудаванай на ?нтэрпрэтацы? крын?цы (гл. В?к?педыя:Не ?ласнае даследаванне), або спасылаецца на самастойна створаныя крын?цы, акрамя нап?саных сам?м аб’ектам артыкула.
Увага: прав?ла трох адката? дазваляе адмяняць даданне падобнай ?нфармацы? без абмежавання на колькасць. Тым не меней у спрэчных выпадках варта звяртацца на старонку запыта? да адм?н?стратара?, а не весц? войны правак вакол патэнцыйнага паклёпу, спадзяваючыся на гэтае выключэнне.
Адм?н?стратары могуць выдал?ць так? матэрыял прымусова, з аховай старонак ? блак?ро?кам? парушальн?ка?, нават кал? яны сам? ?дзельн?чал? ? працэсе рэдагавання артыкула. У больш складаных выпадках ?м варта звярнуцца да ?ншых адм?н?стратара?.
Пазбягайце распа?сюджання чутак
[прав?ць зыходн?к]Не распа?сюджвайце чутк? ? В?к?педы?. Спытайцеся ? сябе, ц? а?тарытэтная крын?ца, ц? выглядае прыведзены ? ёй матэрыял як верагодны ?, нават кал? ён верагодны, ц? значны ён у непрадузятым артыкуле пра чалавека. Пазбягайце крын?ц, як?я ?жываюць няпэ?ныя фармулё?к? ? спасылаюцца на анан?мныя крын?цы. Пры гэтым чутк? не варта распа?сюджваць нават у форме ?х абвяржэння або спасылк? на неверагоднасць (прыклад: ??жо?тая прэса“ распа?сюджвала неправераныя чутк?, што ?ван ?ванав?ч бы? наркаманам?).
Таксама ?н?кайце ?зн?кнення с?туацы?, кал? змест артыкула В?к?педы? кап?руецца вонкавым? крын?цам?, як?я пасля ?жываюцца ? артыкуле для ?пацверджання? першапачатковага тэксту.
Зло?жыванне першасным? крын?цам?
[прав?ць зыходн?к]Матэрыялы з першакрын?ц варта ?жываць асцярожна. Не ?жывайце стэнаграмы паседжання? суда ? ?ншыя судовыя дакументы як крын?цы сцвярджэння? пра сучасн?ка. Таксама не варта спасылацца на неапубл?каваныя аф?цыйныя дакументы, як?я змяшчаюць асаб?стыя даныя, так?я як даты нараджэння, кошт маёмасц?, дамашн?я або рабочыя адрасы ? ?нш.
Да першакрын?ц прымальна звяртацца для падмацавання другаснай крын?цы, у якой апубл?каваны факт з першаснай крын?цы, пры ?мове прытрымл?вання гэтага ? ?ншых прав?л В?к?педы?, як?я тычацца ?жывання крын?ц.
Пазбягайце самастойна выдадзеных крын?ц
[прав?ць зыходн?к]Н?кол? не выкарысто?вайце самастойна выдадзеныя крын?цы, так?я як кн?г?, фэнз?ны, вэб-сайты, блог?, паведамленн? на форумах ? ? ?Тв?тэры?, у якасц? крын?ц ?нфармацы? пра сучасн?ка?, за выключэннем нап?саных або апубл?каваных сам?м аб’ектам артыкула.
Пад ?самастойна выдадзеным? блогам?? тут маюцца на ?вазе асаб?стыя або групавыя блог?. Некаторыя нав?нныя арган?зацы? публ?куюць матэрыялы ? фармаце блога?. Выкарыстанне так?х блога? дапушчальна, кал? яны вядуцца прафес?йным? а?тарам? ? праходзяць па?навартасны рэдактарск? кантроль адпаведнай арган?зацы?. Чытацк?я каментары? як крын?цы выкарысто?ваць нельга.
Аб’ект артыкула ? якасц? крын?цы
[прав?ць зыходн?к]Сучасн?к можа сам публ?каваць ?нфармацыю пра сябе з выкарыстаннем прэс-рэл?за?, асаб?стых вэб-сайта?, блога? ? ?нш. Так?я матэрыялы можна выкарысто?ваць у якасц? крын?ц ?нфармацы? пра гэтага сучасн?ка пры выкананн? наступных умо?:
- матэрыял не став?ць сваёй мэтай сама?хваленне ц? самарэкламу;
- матэрыял не дадае сцверджання? пра трэц?х асоб;
- матэрыял не дадае сцверджання? пра падзе?, як?я не тычацца непасрэдна аб’екта артыкула;
- няма абгрунтаваных сумнення? у тым, што публ?кацыя зроблена менав?та гэтым сучасн?кам.
Гэтыя абмежаванн? не прымяняюцца для а?таб?яграф?й, апубл?каваных у выдання?, што ажыцця?ляюць незалежны ад а?тара прафес?йны рэдактарск? кантроль: так?я матэрыялы не з’я?ляюцца ?самастойна выдадзеным??.
Вонкавыя спасылк?
[прав?ць зыходн?к]Вонкавыя спасылк? на матэрыялы пра сучасн?ка? ва ?сёй прасторы В?к?педы? падпарадко?ваюцца больш строг?м стандартам, чым спасылк? на матэрыялы па ?ншых тэмах. Сумн??ныя або самастойна выдадзеныя крын?цы не варта дадаваць у раздзел ?Л?таратура? або ?Спасылк?? артыкула? пра сучасн?ка?, а пры даданн? так?х спасылак у ?ншыя артыкулы варта правяраць матэрыялы па спасылцы на адпаведнасць гэтаму прав?лу. Самастойна выдадзеныя крын?цы, нап?саныя або апубл?каваныя аб’ектам артыкула, можна з асцярожнасцю дадаваць у пазначаныя раздзелы, кал? яны задавальняюць адпаведным умовам.
У цэлым не спасылайцеся на вэб-сайты, як?я парушаюць дух гэтага прав?ла. Кал? нейкая рэкамендацыя ?ступае ? супярэчнасць з гэтым прав?лам, прыярытэт атрымо?вае прав?ла.
Прыярытэт абароны прыватнага жыцця
[прав?ць зыходн?к]Пазбягайце в?ктым?зацы?
[прав?ць зыходн?к]Пры нап?санн? артыкула пра чалавека, як? вядомы тольк? па адной-дзвюм падзеям, згадка кожнай падрабязнасц? можа мець негаты?ныя наступствы, нават кал? матэрыял добра падмацаваны крын?цам?. У сумн??ных выпадках б?яграф?? варта скарачаць да по?насцю забяспечанай крын?цам?, нейтральнай ? ?зважанай верс??. Гэта асабл?ва важна ? артыкулах пра сучасн?ка?, чыя значнасць абумо?лена ? асно?ным ц? выключна тым, што яны стал? ахвярай дзеяння? ?ншага чалавека. Дзеянн? рэдактара? В?к?педы? не пав?нны весц? да ?змацнення ц? пада?жэння в?ктым?зацы? гэтых асоб.
Грамадск?я ? дзяржа?ныя дзеячы
[прав?ць зыходн?к]У артыкулах пра вядомых грамадск?х ц? дзяржа?ных дзеяча? можа быць прыведзена мноства надзейных ?ншых апубл?каваных крын?ц ?нфармацы?, ? б?яграф?я ? В?к?педы? мус?ць проста дакументаваць тое, што кажуць гэтыя крын?цы. Кал? сцвярджэнне ц? здарэнне значнае, рэлевантнае ? добра дакументаванае ? надзейных крын?цах, яно падыходз?ць для артыкула — нават кал? яно нос?ць негаты?ны характар ? аб’екту артыкула не падабаецца згадка пра яго. Кал? яно не дакументавана ? надзейнай крын?цы, прыбярыце яго. Кал? суб’ект адма?ляе так?я сцвярджэнн?, трэба таксама паведам?ць аб ?х адма?ленн?.
- Прыклад: ?У Алеся Лясев?ча была брудная г?сторыя разводу з Алесяй Лясев?ч?. Ц? важны для артыкула развод ? ц? бы? ён апубл?каваны старонн?м? надзейным? крын?цам?? Кал? не, не п?шыце пра яго. Кал? так, то пазбягайце выкарыстання ?брудная г?сторыя? ? прытрымл?вайцеся факта?: ?Алесь Лясев?ч развё?ся з Алесяй Лясев?ч?.
- Прыклад: ?У пал?тыка н?быта бы? раман?. Гэта адма?ляецца, але некальк? буйных газет публ?куюць гэтыя абв?навачванн?, ? адбываецца публ?чны скандал. Абв?навачванне змяшчаецца ? б?яграф?? са спасылкай на гэтыя крын?цы. Указваць трэба тольк? тое, што ? пал?тыка н?быта бы? раман, а не тое, што раман сапра?ды бы?.
Абарона прыватнай ?нфармацы? ? ?жыванне першакрын?ц
[прав?ць зыходн?к]З распа?сюджаннем крадзяжу прыватных даных по?нае ?мя ? дата нараджэння ?сё часцей л?чыцца прыватнай ?нфармацыяй. У артыкулах В?к?педы? пазначаюцца по?ныя ?мёны ? даты нараджэння, як?я атрымал? шырокую вядомасць дзякуючы публ?кацы? ? надзейных крын?цах або крын?цах, аф?л?яваных з аб’ектам артыкула. Аднак, кал? ёсць сумненн? ? значнасц? персоны, або кал? аб’ект б?яграф?? супраць публ?кацы? яго даты нараджэння, варта проста пазначаць год нараджэння замест дакладнай даты. Па тых жа прычынах у артыкуле не пав?нны прыводз?цца паштовыя ? электронныя адрасы, нумары тэлефона? ? ?ншая ?нфармацыя, якая дазваляе звязацца з чалавекам. Спасылк? на вэб-сайты, як?я належаць аб’екту артыкула, звычайна дапускаюцца.
Адносна малавядомыя людз?
[прав?ць зыходн?к]В?к?педыя змяшчае ? б?яграф?? людзей, як?я дастаткова значныя для стварэння артыкула пра ?х, але не маюць шырокай вядомасц?. У так?х выпадках рэдактары мусяць прая?ляць стрыманасць ? ?ключаць тольк? ?нфармацыю, якая мае непасрэдныя аднос?ны да ?х вядомасц? ? ?зята з надзейных другасных крын?ц. Матэрыялы, апубл?каваныя сам?м аб’ектам артыкула, можна выкарысто?ваць, кал? яны задавальняюць наступным умовам. З матэрыялам, як? здольны нанесц? шкоду чыёйсьц? рэпутацы?, варта абыходз?цца з асабл?вай асцярожнасцю; па?тарэнне дыфамацыйных зая? ёсць падставай для судовага ?ску ? мног?х юрысдыкцыях, а для прыватных асоб прадугледжана ? дадатковая абарона.
Асобы, чыя значнасць звязана тольк? з адной падзеяй
[прав?ць зыходн?к]В?к?педыя — не сродак для распа?сюджвання рэпартажа? нав?н ? не бязладная звалка ?нфармацы?. Згадка чалавека ? нав?нах не азначае, што ? В?к?педы? абавязкова пав?нен быць артыкул пра яго. Як прав?ла, не трэба ствараць артыкул пра чалавека, кал? выкананы ?се тры наступныя ?мовы:
- У а?тарытэтных крын?цах чалавек згадваецца тольк? ? кантэксце адной падзе?.
- Б?яграф?я чалавека апроч гэтай падзе? застаецца, ?, хутчэй за ?сё, застанецца па-за межам? грамадскай ц?кавасц?. У вын?ку артыкул пра такога чалавека можа надаваць празмерна шмат уваг? дадзенай падзе? (у аднос?нах да агульнага аб’ёму артыкула) ? парушыць падыход аб узважанасц? выкладу (не варта надаваць занадта шмат месца ап?санню нейкага аднаго аспекту тэмы ? шкоду ?ншым, не меней ?стотным). У такой с?туацы? лепш размясц?ць ?нфармацыю пра гэтага чалавека непасрэдна ? артыкуле пра падзею ? зраб?ць на яе перасылку з по?нага ?мя чалавека.
- Дадзены чалавек не з’я?ляецца цэнтральным удзельн?кам падзе? экстраардынарнай значнасц?, чыя роля добра задакументаваная.
Значнасць падзе? ц? асобы дэманструецца працягласцю асвятлення ? а?тарытэтных крын?цах. Разам з тым, некаторыя прыватныя крытэры? значнасц? асоб могуць пацвердз?ць значнасць чалавека, вядомага з-за адной падзе?.
Абв?навачаныя ? злачынствах
[прав?ць зыходн?к]Абв?навачаны ? як?м-небудзь злачынстве жывы чалавек л?чыцца нев?наватым, пакуль адваротнае не даказана ? не пацверджана прыгаворам суда, як? ?ступ?? у законную с?лу. Абв?навачанн?, следчыя дзеянн? ? арышты не л?чацца судз?масцю. У выпадку з адносна малавядомым? людзьм? рэкамендуецца не дадаваць у артыкулы сцвярджэнн? або здагадк? аб тым, што гэты чалавек здзейсн?? або бы? абв?навачаны ? здзяйсненн? злачынства, да з’я?лення адпаведнага прысуду суда. Гэты пункт прав?ла прымяняецца тольк? да малавядомых людзей. Да вядомых грамадск?х ? дзяржа?ных дзеяча? прымяняецца пункт пра ?х.
Абарона ?мёна?
[прав?ць зыходн?к]Варта быць асцярожным пры даданн? ?мёна? людзей, як?я згадваюцца тольк? ? сувяз? з адной падзеяй. Кал? ?мя прыватнай асобы не было шырока агалошана або было на?мысна схавана (напрыклад, падчас судовага разбору), рэкамендуецца не пазначаць яго ? артыкуле, асабл?ва кал? гэта не прыводз?ць да значнай страты кантэксту. Публ?кацыя ?мя ? другасных не нав?навых крын?цах, напрыклад, у навуковых часоп?сах або працах прызнаных у вобласц? эксперта?, мус?ць уплываць на рашэнне згадаць яго ? артыкуле ? большай ступен?, чым кароткая згадка ? нав?нах. Варта ацэньваць карысць для артыкула ад згадк? ? ?м ?мя прыватнай жывой асобы, якая не мае прамых аднос?н да тэмы артыкула. Аргумент на карысць абароны прыватнага жыцця станов?цца мацнейшым, кал? размова ?дзе пра члена? сям’? аб’екта артыкула ? ?ншых асоб, мала датычных ? малавядомых па-за кантэкстам б?яграф??.
У б?яграф?ю можна дадаваць ?мёны найбл?жэйшых, былых або значных члена? сям’? або асоб, як?я был? з аб’ектам артыкула ? нейк?х ?стотных аднос?нах, кал? яны згадваюцца ? а?тарытэтных крын?цах ? рэдактар л?чыць, што такая ?нфармацыя неабходна для па?навартаснага раскрыцця прадмету артыкула.
Вобласць прымянення
[прав?ць зыходн?к]Гэты падыход тычыцца любога размешчанага ? В?к?педы? матэрыялу пра людзей, як?я жывуць ц? памерл? не больш за год таму. У прыватнасц?, ён распа?сюджваецца на старонк? размо?, каментары? да правак, старонк? ?дзельн?ка?, выявы ? катэгоры?. Так? падыход не распа?сюджваецца на памерлых ? на юрыдычных асоб, аднак н?жэй прыведзены рэкамендацы? для так?х выпадка?.
Старонк? па-за прасторай артыкула?
[прав?ць зыходн?к]Сумне?ны матэрыял пра сучасн?ка?, не падмацаваны або слаба падмацаваны крын?цам? ? як? не мае аднос?н да працы з артыкулам, варта прыб?раць, а ? некаторых выпадках, у залежнасц? ад абстав?н, таксама выдаляць з г?сторы? правак ? трывала хаваць г?сторыю. Кал? вы хочаце абмеркаваць мэтазгоднасць размяшчэння якой-небудзь ?нфармацы? пра сучасн?ка, не прыводзьце гэтую ?нфармацыю на старонцы размо? у так?м аб’ёме, што вашае пытанне страчвае сэнс. Гэты ж прынцып прымяняецца ? да сумне?ных выя?. Ужо абмеркаваныя сумне?ныя сцверджанн? можна выдаляць са спасылкай на папярэднюю дыскус?ю.
Гэтае прав?ла таксама распа?сюджваецца на старонк? ?дзельн?ка? ? старонк? размо? удзельн?ка?. Адз?нае выключэнне — сцверджанн? ?дзельн?ка? пра сам?х сябе, зробленыя ? асаб?стай прасторы, кал? яны адпавядаюць прав?лам пра змест асаб?стых старонак удзельн?ка? ? пра недапушчальнасць абраз, пагроз ? агрэс??. Акрамя таго, непа?налетн?м не рэкамендуецца разгалошваць персанальную ?дэнтыф?кацыйную ?нфармацыю на сва?х старонках удзельн?ка (гл. рашэнне арб?тражнага кам?тэта англ?йскай В?к?педы?).
Прав?ла распа?сюджваецца ? на выказванн? пра ?дзельн?ка? В?к?педы? на старонках праекта, аднак у гэтым выпадку дапускаецца некаторае паслабленне, каб дазвол?ць супольнасц? вырашаць праблемы адм?н?страцыйнага характару самастойна. Тым не менш, адм?н?стратары могуць выдаляць так?я сцверджанн?, кал? яны дасягаюць узро?ню дыфамацы? або парушаюць прав?ла пра недапушчальнасць абраз.
Выявы
[прав?ць зыходн?к]Выявы сучасн?ка? не варта ?жываць у адрыве ад кантэксту, каб паказаць ?х непра?дз?ва або ганебна. Гэта перш за ?сё тычыцца затрыманых пал?цыяй асоб ? с?туацый, кал? фатаграфаванне было для аб’екта нечаканым. Выявы сучасн?ка? можна ?жываць, тольк? кал? яны был? апубл?каваны пад л?цэнз?яй, сумяшчальнай з пал?тыкай л?цэнзавання выя? В?к?педы?.
Катэгоры?, сп?сы ? нав?гацыйныя шаблоны
[прав?ць зыходн?к]Падставы для ?ключэння ? катэгорыю пав?нны ясна вын?каць з тэксту артыкула. У артыкуле мусяць быць выкладзены факты, як?я абгрунто?ваюць катэгорыю, ? гэтыя факты пав?нны абап?рацца на а?тарытэтныя крын?цы.
Варта быць асцярожным пры даданн? катэгорый, як?я паказваюць на дрэнную рэпутацыю чалавека (дыфамацыя). Напрыклад, будзь-якую падкатэгорыю катэгоры? Злачынцы варта дадаваць тольк? ? выпадках, кал? ? артыкуле ап?сваецца злачынства, звязанае са значнасцю аб’екта артыкула; пададзены адпаведныя крын?цы; сам аб’ект артыкула ?жо асуджаны, а адпаведны прысуд не бы? адменены па апеляцы?.
Не варта дадаваць катэгоры?, як?я тычацца рэл?г?йных погляда? або сексуальных прых?льнасцей чалавека, кал? не выкананы абодва наступныя крытэры?:
- чалавек публ?чна ?дэнтыф?куе сябе з гэтым вераваннем або прых?льнасцю;
- вераванн? або сексуальныя прых?льнасц? чалавека ?стотныя для яго асно?ных занятка? ц? грамадскага жыцця або на?прост звязаны з яго адпаведнасцю прынятаму ? В?к?педы? паняццю пра значнасць, у адпаведнасц? з прыведзеным? а?тарытэтным? крын?цам?.
Гэтыя прынцыпы ? ро?най ступен? прымяняюцца ? да сп?са?, а таксама да размешчаных на любой старонцы В?к?педы? нав?гацыйных шаблона? ? сцверджання? у шаблонах-картках, як?я тычацца рэл?г?йных погляда? ц? сексуальных прых?льнасцей, або паказваюць дрэнную рэпутацыю любога сучасн?ка.
Памерлыя
[прав?ць зыходн?к]У агульным выпадку гэтае прав?ла не распа?сюджваецца на ?нфармацыю пра памерлых. Аднак яно распа?сюджваецца на матэрыялы пра памерлых (у асабл?васц?, пра няда?на памерлых), кал? публ?кацыя гэтых матэрыяла? можа мець наступствы для жывых родных ? сябро? памерлага. Спрэчны або сумне?ны матэрыял, як? закранае жывых або няда?на памерлых, варта неадкладна выдаляць.
Любы чалавек, як? нарадз??ся менш чым 115 гадо? таму, л?чыцца жывым, ? матэрыялы пра яго падпадаюць пад гэтае прав?ла, у адсутнасць а?тарытэтнай крын?цы, якая аф?цыйна пацвярджае яго смерць або аф?цыйнае прызнанне памерлым. Людз? старэйшыя за 115 гадо? л?чацца памерлым?, кал? яны не пазначаны ? сп?се до?гажыхаро?.
Юрыдычныя асобы ? групы
[прав?ць зыходн?к]Гэтае прав?ла не распа?сюджваецца на пра?к?, як?я тычацца карпарацый, кампан?й ? ?ншых утварэння?, што л?чацца юрыдычным? асобам?. Аднак так? матэрыял мус?ць адпавядаць ?ншым прав?лам пра змест артыкула?.
Дзеянне гэтага прав?ла ? аднос?нах да груп асоб — складанае пытанне, якое варта вырашаць асобна для кожнага канкрэтнага выпадку. Негаты?нае сцверджанне пра невял?кую групу або арган?зацыю трапляе пад прав?ла пра б?яграф?? жывых асоб з большай ?мавернасцю, чым падобнае сцверджанне ? адрас буйнейшай групы. Для вельм? малых груп вызначэнне розн?цы пам?ж групай ? асобам?, з як?х яна складаецца, можа быць цяжк?м. У выпадку складанасцей пераканайцеся, што ?жываеце высакаякасныя крын?цы.
Узаемааднос?ны пам?ж аб’ектам артыкула ? В?к?педыяй
[прав?ць зыходн?к]Як быць з пра?кам?, зробленым? аб’ектам артыкула
[прав?ць зыходн?к]Аб’екты часам удзельн?чаюць у рэдагаванн? матэрыяла? пра сябе непасрэдна або праз прадста?н?ка. Арб?тражны кам?тэт англамо?нага раздзела В?к?педы? вынес рашэнне аб неабходнасц? змякчэння аднос?н да аб’екта? б?яграф?й, як?я спрабуюць выправ?ць тое, што яны л?чаць памылкам? або несправядл?вым? матэрыялам?. Рэдактары пав?нны прыкладаць усе намаганн?, каб паводз?ць сябе добразычл?ва ? аднос?нах да аб’екта? б?яграф?чнага матэрыялу, кал? аб’екты дайшл? да выказвання заклапочанасц?.
Нягледзячы на тое, што В?к?педыя не рэкамендуе людзям п?саць пра сам?х сябе, выдаленне матэрыяла? без крын?ц або матэрыяла? з дрэнным? крын?цам? прымальна. Кал? рэдактар, як? выйша? з с?стэмы, ачышчае б?яграф?ю цалкам або часткова, гэта можа быць аб’ект, як? спрабуе выдал?ць праблемны матэрыял. Падобныя пра?к? аб’екта? не пав?нны разглядацца як вандал?зм; замест гэтага суб’екту трэба прапанаваць растлумачыць свае пярэчанн? да зместу артыкула. Арб?тражны кам?тэт англамо?нага раздзела В?к?педы? у снежн? 2005 года ?станав?? наступны прынцып:
В?к?педыя:Не чапляйцеся да пачатко?ца? — гэта к?руючы прынцып, як? ра?ць карыстальн?кам В?к?педы? ?л?чваць в?давочны факт, што новыя карыстальн?к? В?к?педы? час ад часу будуць раб?ць што-небудзь няправ?льна. У тых, у каго ёсць або можа быць артыкул пра сябе, ёсць спакуса — асабл?ва кал? ? так? артыкул уключана в?давочна няправ?льная або вельм? негаты?ная ?нфармацыя — удзельн?чаць у пытаннях, як?я тычацца артыкула пра н?х сам?х. Гэта можа ?адкрыць дзверы? для давол? няспелых паводз?н ? страты годнасц? новага карыстальн?ка. Рэзкая крытыка карыстальн?ка?, як?я трап?л? ? такую пастку, з’я?ляецца парушэннем агульнага прынцыпа ?не чапляйцеся да пачатко?ца??. Лепш разглядаць так?я паводз?ны як памылку пачатко?ца[3].
|
Праца з артыкулам? пра сябе
[прав?ць зыходн?к]У В?к?педы? ёсць прав?лы ? рэкамендацы?, як?я могуць дапамагчы вам вырашыць праблему з артыкулам пра вас, вял?кая колькасць удзельн?ка?, як?я жадаюць дапамагчы, а таксама магчымасць разгляду праблем у адм?н?страцыйным парадку. В?давочныя памылк? могуць быць хутка выпра?лены, у тым л?ку, ? самастойна. У болей складаных выпадках пак?ньце паведамленне на старонцы размо? артыкула або на старонцы для паведамлення? пра памылк?. Кал? вам патрэбна дапамога адм?н?стратара ? выкананн? гэтага прав?ла, вы можаце звярнуцца на старонку В?к?педыя:Запыты да адм?н?стратара?.
Памятайце, што амаль усе ?дзельн?к? В?к?педы? — добраахвотн?к?, таму няветл?выя паводз?ны з вашага боку, хай ? выкл?каныя цалкам зразумелым? прычынам?, могуць зн?з?ць эфекты?насць вашага запыту.
Таксама вы можаце звязацца з Фондам В?к?медыя на?прост (на англ?йскай мове), гл. н?жэй.
Прававыя праблемы
[прав?ць зыходн?к]Кал? ? вас ёсць юрыдычныя або ?ншыя сур’ёзныя прэтэнз?? наконт матэрыяла? пра вас у вашай б?яграф?? або дзе-небудзь яшчэ ? В?к?педы?, вы можаце звязацца з добраахвотнай службай па апрацо?цы л?сто?, як?я прыходзяць у адрас фонда В?к?педыя (вядомай як VRT). Кал? ласка, адпра?це паведамленне са спасылкай на артыкул ? з ап?саннем праблемы па адрасе info-ru@wikipedia.org (на рускай мове) або info-en-q@wikimedia.org (на англ?йскай мове). У так?х выпадках лепей папрас?ць дапамог?, чым спрабаваць выправ?ць матэрыял самастойна.
Асобам, як?я ?цягнуты ? значнае судовае або асаб?стае разб?ральн?цтва з аб’ектам якога-небудзь артыкула, настойл?ва рэкамендуецца не прав?ць артыкул пра яго. Замест гэтага лепей скарыстацца старонкай размо? артыкула або звярнуцца з за?вагай на старонку для паведамлення? пра памылк? або адпаведную старонку запыта?.
Як звязацца з Фондам В?к?медыя
[прав?ць зыходн?к]Кал? рэакцы? ?дзельн?ка? або адм?н?стратара? на вашую за?вагу датычна б?яграф?чнага матэрыялу пра сучасн?ка? аказалася недастаткова, вы можаце на?прост звязацца з Фондам В?к?медыя (на англ?йскай мове). Нац?сн?це сюды для пераходу на адпаведную старонку.
Рашэнне Фонда В?к?медыя
[прав?ць зыходн?к]9 красав?ка 2009 года Савет папячыцеля? Фонда В?к?медыя прыня? рашэнне пра дзеянн? В?к?медыя ? аднос?нах да матэрыяла? пры жывых людзей. У рашэнн? адзначаецца ная?насць праблем з некаторым? б?яграф?ям?: занадта рэкламны тон, вандал?зм, памылк? ? паклёп. Фонд настойл?ва закл?кае супольнасць В?к?медыя надаваць асабл?вую ?вагу прытрымл?ванню прав?л нейтральнасц? ? правяральнасц? датычна жывых асоб; не забывацца пра пытанн? захавання чалавечай годнасц? ? паваг? да асаб?стага жыцця, у асабл?васц? — у аднос?нах да актуальных ? марг?нальных пытання?; разв?ваць новыя тэхн?чныя механ?змы праверк? новых змен — асабл?ва, кал? гэта закранае жывых людзей; а таксама прая?ляць цярпенне, дабрыню ? павагу пры разглядзе скарг ад любых асоб на тое, як яны ап?саны ? нашых праектах.
Гл. таксама
[прав?ць зыходн?к]Пал?тыка ? рашэнн? Фонда В?к?медыя
- Пал?тыка канфедэцыйнасц? фонда В?к?медыя (англ.)
- Б?яграф?? жывых людзей, красав?к 2009
Дзейныя прав?лы ? рэкамендацы?
- В?к?педыя:А?тарытэтныя крын?цы
- В?к?педыя:Значнасць асоб
- В?к?педыя:Недапушчальнасць абраз, пагроз ? агрэс??
- В?к?педыя:Не ?ласнае даследаванне
- В?к?педыя:Нейтральны пункт гледжання
- В?к?педыя:Правяральнасць
- В?к?педыя:Вырашэнне канфл?кта?
- В?к?педыя:Чым не з’я?ляецца В?к?педыя
- В?к?педыя:А?таб?яграф?я
Зноск?
[прав?ць зыходн?к]- ↑ Wikimedia Foundation, Inc. з’я?ляецца амерыканскай некамерцыйнай арган?зацыяй, першапачаткова зарэг?страванай у горадзе Сент-П?тэрсберг, штат Фларыда, ЗША. Таму да 31 студзеня 2008 года ?се ?ск? да арган?зацы? пав?нны был? падавацца ? суд Сент-П?тэрсберга ? разглядацца па законах ЗША з ул?кам заканада?ства штата Фларыда. Пасля перарэг?страцы? з 31 студзеня 2008 года ? да гэтага часу ?се ?ск? да арган?зацы? пав?нны падавацца ? суд Сан-Францыска ? разглядацца па законах ЗША з ул?кам заканада?ства штата Кал?форн?я. У прыватнасц?, ?ск? па паклёпе ? дыфамацы? будуць разглядацца па Законе Злучаных Штата? аб дыфамацы? (англ.: United States defamation law).
- ↑ (англ.) Jimmy Wales. ?WikiEN-l Zero information is preferred to misleading or false information?, 16 мая 2006 ? 19 мая 2006.
- ↑ en:Wikipedia:Requests for arbitration/Rangerdude#Mercy